علی،ای نقطه ی پرگار عالم
پناه و مرجع اولاد عالم

تو منظور تمام ما صباحی
به طوفان حوادث نا خدایی

خدا داند،خدایی بی نظیری
تو مولا بر همه عالم امیری

شرابم به تو ای سقای توحید
که نور افشان شوم همپای خورشید

قال على (ع): ان هذا يوم عظيم الشان،فيه وقع الفرج، ورفعت الدرج و وضحت الحجج وهو يوم الايضاح والافصاح من المقام الصراح،ويوم كمال الدين و يوم العهد المعهود… بحارالانوار، ۹۷: ۱۱۶.

على(ع) فرمود: امروز (عيد غدير) روز بس بزرگى است. در اين روز گشايش رسيده و منزلت (كسانى كه شايسته آن بودند) بلندى گرفت و برهان هاى خدا روشن شد و از مقام پاك با صراحت سخن گفته شد و امروز روز كامل شدن دين و روز عهد و پيمان است.

در غدیر خم گل بنشانید، مدح مولا را با هم بخوانید
از رسول‌الله عیـدی بگیرید، از همه عالم دل بستانید
سوره مائـده، ذکر جانم شده
یا علی یا علی، عیدیم را بده

یارسول‌الله گلشنت آباد، جبرییل امروز بشارتت داد
بر روی حیدر چشم تو روشن، آیۀ «بلِّغ» مبارک باد
سینه‌ات منجلی است،ابن عمّت ولی است
این پیام خداست، جانشینت علی است

از غدیـر آید ندای احمـد، تحت فرمـان خالـق سرمد
همگان گوش ای مردم عالم،خطبه می‌خواند شخص محمّد
این علی رهبر است،نفس پیغمبر است
شیـــر بـدر و احـد، فاتـــح خیبـــر است

این علی باشدوصیِّ احمد،این علی باشدجان محمّد
مـردم عالم یـا ایهـا النـاس از خــدا امروز بشـارت آمد
این ولی خـداست، بـر شمـا مقتداست
هم وصی من است، هم امام شماست

یا علـی مـا و عنــایت تـو، همــه در نــور هـدایت تو
ثروت عالم در دامن ماست،باشد این ثروتِ ولایت تو
تو بـه مــا رهبـری، تـو بـه مـا یاوری
تو به هرصبح و شام،دل زما می‌بری

یمه راه حجة ‏الوداع، آغاز بیدارى چشم‏هاى زمینیان بود. آسمان، در بلندى ‏ها، سکته ‏اى ملیح کرد تا شعر شعور على علیه ‏السلام، در سینه عاشقانش سروده شود. آن روز، نگاه محمد صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله، اشاره به جبروت کرد و آرامش على علیه ‏السلام اشاره به ملکوت.

با محمد صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله، هر چه بالا مى ‏روى، بالاتر مى ‏بینى و این لیاقت، تنها شایسته على علیه ‏السلام است که در تسخیر قلب ملائک، سابقه‏ اى دیرینه دارد.

غدیر، آنجاست که شاخه‏ هاى على علیه ‏السلام و محمد صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله به اتصال پیوندى به نام فاطمه علیهاالسلام اوج مى‏ گیرد و دوازده میوه امامت از شجره طیبه‏ شان، به دامان عاشقان مى ‏افتد. آنجا، دستان توحیدى رسول خدا صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله حجاب‏هاى ظلمانى را کنار مى‏ زند تا آنچه از ناگفته ‏هاى رسالت باقى مانده است، زمزمه کند.

مردم! بگویید به باد، به باران، به آفتاب و به آب که اینک على علیه ‏السلام ، جانشین من است و در عبور روز و شب، ماه و خورشید، این‏چنین جایگاه خود را عوض مى ‏کنند تا تاریکى، رهروانشان را نبلعد.

اینک محمد صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله، دست را به سمت آسمان بالا مى ‏برد تا على علیه‏ السلام را به همگان نشان دهد. این، حُسن ختام زیباى رسالت محمد صلى ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله است. 

علی دست خدا در استین اسم
علی تنها صراط راستین است

علی عیسی و موسی و شعیب است
علی گنجینه ی اسرار غیب است

علی انجیل و تورات و زبور است
علی سر منشا تکثیر نور است

علی استاد جبریل امین است
که مولایم امیرالمومنین است

فرات بن ابراهیم كوفی از امام صادق علیه السلام نقل می كند كه ایشان به نقل از پیامبر اكرم فرمودند :یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی ؛روز غدیر بزرگترین عید امت من است .حسن بن راشد می گوید از امام صادق علیه السلام پرسیدم: غیر از عید فطر و قربان برای مسلمانان عید دیگری هم هست؟ فرمودند: بلی و این عید از آن دو عید دیگر با فضیلت تر است .گفتم كدام روز است ؟فرمود: روز هیجدهم ماه ذی حجه عید غدیر خم .عرض كردم: قربانت شوم در آن روز چه اعمالی انجام دهیم؟ فرمودند: روزه بگیرید بر محمد و آلش صلوات بفرستید ...... یقین بدانید انبیا علیهم السلام روزی كه وصی خود را نصب می كردند امر می كردند كه آن روز را جشن بگیرند.
وقتی به سیره ائمه و پیامبر اكرم مراجعه می شود در می یابیم كه پیامبر و امیر مؤمنان و سایر ائمه با روز غدیر به عنوان یك عید برخورد كرده و مسلمانان را به تبریك و تهنیت گفتن به هم دعوت کرده اند. امام حسن علیه السلام روز عید غدیر در كوفه مهمانی بزرگی برپا می داشتند.
امام علی با فرزندان و گروهی از پیروانش بعد از نماز برای شركت در مجلس به منزل امام حسن علیه السلام می رفتند .و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه السلام هدایایی به مردم اعطا می فرمود .لذا این حركت امام حسن علیه السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت كنند.

قال رسول الله(ص):

يوم غدير خم افضل اعياد امتى و هو اليوم الذى امرنى الله تعالى ذكره فيه بنصب اخى على بن ابى طالب علما لامتى، يهتدون به من بعدى و هو اليوم الذى اكمل الله فيه الدين و اتم على امتى فيه النعمة و رضى لهم الاسلام دينا. امالى صدوق: ۱۲۵، ح ۸.

رسول خدا(ص) فرمود:

روز غدير خم برترين عيدهاى امت من است و آن روزى است كه خداوند بزرگ دستور داد; آن روز برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمدار (و فرمانده) امتم منصوب كنم، تا بعد از من مردم توسط او هدايت شوند، و آن روزى است كه خداوند در آن روز دين را تكميل و نعمت را بر امت من تمام كرد و اسلام را به عنوان دين براى آنان پسنديد.

هیجدهم ذی الحجه روز غدیر خم را مسلمین خصوصاً شیعیان عید شمرده اند. لغویون عید را از مشتقات ماده "ع و د" به معنای بازگشت می دانند و در نوروز بازگشت حیات را به پیكر سرد گرامی می دارند، حیاتی كه در هجوم خزان به سردی می گراید و در بیداد سرمای زمستان تا مرز نیستی پیش می رود تا آنجا كه گویی هرگز نبوده است.
در مقام تطبیق این نكته با موازین مكتبی و مذهبی باید گفت عید آدمی بزرگداشت بازگشت حیات معنوی انسان است. در چنین باوری نوروز انسان روزی است كه وی به خویشتن باز گردد و گمشده اش را دریابد. مثلاً در ماه مبارك رمضان آدمی بعد از سی روز جهاد و مجاهده با نفس سركش تمام ناخالصی های وجودش را ذوب می كند تا عبودیت ناب در آن تجلی كند و آنگاه عید فطر است. پس عید اسلامی بازگشت حیات است و تعیین آن بر عهده شرع اقدس. غدیر بنا بر این تفسیر هر دو شرط را دارد یعنی هم بازگشت به خویشتن است و هم از طرف شرع مشخص شده است. غدیر بازگشت حیات دوباره اسلام است، علاوه اینكه عید غدیر تشریع هم شده است.

طرز نگاه تو به نظر جور دیگریست
خورشید از عنایت این ذره پروریست

تکلیف ما اگر بپذیرید نوکریست
این چادری که خیمه زدی ارث مادریست

ای آیه آیه آیه باران فاطمه
کوثر نشین بیابان فاطمه

علی،ای ساقی کوثر نشینان
ترازو ی نشان کفر ایمان

مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر خود نام راویان حدیث غدیر را به ترتیب زمان زندگی ذكر كـرده اسـت:
در میان اصحاب رسول خدا (ص ) ۱۱۰ نفر، در میان تابعین ۸۴ نفر، در میان علمای قرن دوم هجری ۵۶ نفر، در میان علمای قرن سوم هجری ۹۲ نفر، در میان علمای قرن چهارم هجری ۴۳ نفر، در میان علمای قرن پنجم هجری ۲۴ نفر، در میان علمای قرن ششم هجری ۲۰ نفر، در میان علمای قرن هفتم هجری ۲۱ نفر، در میان علمای قرن هشتم هجری ۱۸ نفر، در میان علمای قرن نهم هجری ۱۶ نفر، در میان علمای قرن دهم هجری ۱۴ نفر، در میان علمای قرن یازدهم هجری ۱۲ نفر، در میان علمای قرن دوازدهم هجری ۱۳ نفر، در میان علمای قرن سیزدهم هجری ۱۲ نفر، در میان علمای قرن چهاردهم هجری ۱۹ نفر.
حدیث غدیر در کتب معتبر اهل سنت از جمله در کتاب «مسند» امام احمد حنبل، در «سنن» ترمذی، «مسند احمد» و در «مستدرك» حافظ ابن عبداللّه حاكم نیشابوری به مضامین مختلف ذکر شده است.